Turquoise Trail

Turquoise : Lam Ngọc . Không thể diễn tả màu xanh lam của ngọc, từ màu lam nhạt của bầu trời xanh cho đến màu xanh thẳm của đáy biến, đường sâu thằm , đường đến an lành, đường nào đưa con người từ khi còn là những bộ lạc lang thang du mục đến làng mạc, từ chợ búa phôi thai  trên đệm chiếu cho đến những những cửa hàng đèn màu lộng lẫy …

   Ngày xanh trong hơi lạnh, theo đường mòn Lam Ngọc từ Santa Fe, Cerrillo là cái nôi của nghệ thuật Đất nung và Trang sức từ khi người bản xứ hãy còn lang thang trong vùng đất nầy. Khi Lam Ngọc khám phá và khai thác, cho đến lúc Spanish settlement  từ 900ad , là một trong những  di tích lịch sử của Old Spanish Mineral Developments của Southwest.  Lam ngọc khai thác ở đây đã xuất hiện tận Mexico và Central America, theo đường buôn bán trao đổi quí kim từ  những năm 1880, khi con đường Tây Tiến của dân khai mỏ đi tìm kho tàng, những người tiên phuông nầy đã đào bới, gạn tìm vàng , bạc, chì, và cả Lam Ngọc,  thành phố nhỏ nầy rất phồn thình với 4 khách sạn, 21 quán hàng ,từng được cân nhắc làm thủ phủ cũa tiểu bang New Mexico. Dân số hiện nay còn lại hơn 200,  con đường nhỏ mang số 14 dẫn qua đây còn lại di tích của một thòi Wild West . Ơi! cát bụi với thời gian .

St Joseph Vẫn cữ hành Thanh Lễ vào mỗi Chúa nhật

Ghé qua Madrid thành phổ nhỏ hãy còn ngáy ngủ, hai bên đường cửa hàng, quán ăn cửa đóng im lìm, con đường ngang qua đây khi xưa trù phú với kho tàng vàng đen { than đá } . Cấu kết địa lý đặc biệt của than đá đã đươc xếp hạng vào một trong ba mỏ than lớn nhất thế giới, đã là ngườn cung cấp chính cho chính phủ và Santa Fe Railroad . Đương thời nội tiếng tưng bừng với Lễ Độc Lập [ Four of July ], Christmas, vận động trường Baseball thắp sáp của Viễn Tây. Khi nhu cầu của Than đá đào thải với khám phá khác, điện cơ…Thành phố Madrid biết thành đất chết [ Ghost Town ] Mãi đến thập niên 1970 khi các hoạ sĩ, điêu khắc, thủ công nghệ…tìm đến hồi sinh, phục hồi nhà cửa, biến thành các quán tranh , cửa hàng thủ công nghệ, sinh hoạt nghệ thuật thổi lại sinh khí cho đất chết, mùa xuân lại về sau đông dài …

 Lịch sử Tây tiến của sau thời nội chiến , của “ Young Men Go West “ còn bao nhiêu  trang chưa mở lại ? 

   Vũ Thị Thiên Thư