Bà Nội ngồi tù
Bà Hương vừa bước tới đầu chợ, mấy người đàn bà nhà quê đang bu quanh đám đông, vội vã rẻ ra nhường chổ cho bà bước vào. Nhìn hai cô con gái đứng trước mắt thách thức anh Tây không hề sợ hãi, Bà bảo :
– Hai đứa chưa chiụ về , còn chờ gì ? Mau gọi bầy trẻ lấy ghe sang sông đón Anh Ba chúng bây về lo việc nhà , lẹ lên cho kịp con nước.
Bà quay sang nói với anh lính đang tần ngần
– Nhà ngươi đi trước đi, ta không chạy trốn chổ nào đâu mà lo.
Mấy người dân đang làm tạp dịch chung quanh đồn ngạc nhiên nhìn Ông Tây và đám lính dẫn theo người đàn bà nhỏ nhắn, áo dài the, khăn luạ trắng, bà ta che dù đủng đỉnh đi không có vẻ gì hấp tấp, sợ hãi. Vừa thấy mặt bà, ông lục lộ vội chắp tay chào:
– Dạ con chào bà Hương
– Ừ, chú Hai lo làm xâu dịch đi, để mặc tôi.
Theo chân mấy anh lính, quanh co qua các chướng ngại vật trước cổng, bước vào trong bót lính canh, vượt qua hàng rào kẽm gai , những lá chắn bằng khung cây tạp, đóng thành hình chữ A , từng khối tam giác giăng dây kẽm gai , dựng theo chữ chi, phiá sau đó là công sở hay văn phòng làm việc. Bước hẳn vào phòng, bà thong thả xếp dù lại, đưa mắt nhìn một vòng chunh quanh, vói tay kéo chiếc ghế đẩu lại trước bàn viết, rút chiếc khăn tay ra phe phẫy buị bậm trên mặt ghế, nhẹ nhàng ngồi xuống trước mặt anh đội Tây chờ đợi.
– Bà tên là gì ?
– Tên trong căn cước là Phạm Thị Anh.
– Nghề nghịệp ?
– Làm ruộng , nội trợ.
– Bà có biết tội đánh lính Tây là đóng trăn, đi tù không ?
– Thế thì tội thả lính đánh đập đàn bà trẻ con thì xử ra sao thưa ngài ?
– Bà dám cật vấn quan ?
– Phụ Mẫu Chi Dân, tôi tưởng bổn phận cuả các quan lớn là lo cho dân như cha mẹ nên mới hỏi cho biết vậy mà.
– Bà lôi thôi quá, trả lời câu hỏi cuả tôi, chờ tôi hỏi mọi chuyện rồi sẽ phân xử sau.
Ti tròn mắt nhìn Chị Trân:
– Bà Nội dám hỏi vặn ngược lại ông quanTây sao ?
– Em à Bà Nội có sợ anh Tây nào đâu mà không dám ? dù rằng Bà rất nhỏ nhắn, đứng thua anh Tây cả cái đầu. Bà Nội cuả mình mồ côi Cha từ thuở bé, không được đi học, không biết đọc biết viết. Lúc kết hôn với Ông Nội, về làm dâu , làm vợ, ông mới biết bà mù chữ. Nhưng Bà rất chiụ khó, khi ông Nội mở trường khai lớp, Bà sang xin Thầy Giáo bài học về tự học. Vây mà Bà đọc đưoc, dần dà đọc cả truyện thơ , Truyện Kiều, truyện Lục Vân Tiên ,,, nhất là thuộc lòng cả quyển Sấm Giảng của Đức Thầy. Ngoài trí nhớ dai, Bà rất khéo léo trong công việc nột trợ, bánh trái, nấu ăn, Bà dạy các cô rất nghiêm, con gái trong nhà phải học đủ các thứ, từ may vá, thêu thùa, cho đến nấu ăn, bánh trái. Các Cô trong nhà mình nổi tiếng khéo léo đó em à. Mẹ còn giữ chiếc áo len Cô Hai móc cho chị lúc còn là em bé, aó theo kiểu cánh sen màu sắc hài hoà, thanh nhã lắm, lúc chị lớn lên, len cuả chiếc áo mục rã từng manh, chị tiếc vô cùng. À! chị kể đến đâu rồi em ?
– Ông Tây đang khẩu cung Bà Nội đó chị. Bà Nội có bị giam trong đồn lính thật không chị ?
– Thật chứ em, nhưng mà buồn cười lắm. Ông Tây không biết giam bà vào chổ nào, vì Bà không giống dân mà cũng chẳng ra quan, lại là phụ nữ, Ông mới đổi về đồn ít lâu thôi, chưa biết rõ tình hình trong làng, cũng chưa từng đi tuần tra, giao dịch với người dân, chỉ nghe lời mấy người đội xếp tâu cáo. Trong công sở vỏn vẹn có bàn ghế sơ sài để làm việc, đồn lính thì bên cạnh, nhưng khu chuồng cọp bên ngoài để nhốt bọn lính phạm tội, nhìn lại người đàn bà, khăn lụa áo the, phong thái an nhiên, nói năng chững chạc . Ông đành phải bảo bọn lính tạm giữ Bà trong phòng làm việc, đã thế Bà còn chê phòng ốc lôi thôi dơ bẩn , bảo lính đi múc nước, lấy giẻ lau, chổi chà , bà xăn tay áo dài, chỉ họ chùi bàn ghế, quét tước từ trong ra ngoài, mang khăn chiếu treo lên hàng rào phơi nắng, mà cũng lạ, bọn lính thường ngày chúng lì lợm, hầm hừ, nạnh hẹ, cải nhau chí choé, vậy mà lại răm rắp tuân lịnh người đàn bà nhỏ nhắn nầy …
Khi cô Hai về đến nhà, vội vã bảo người làm gọi bạn chèo lấy ghe tam bản nhỏ, hai người bạn, bốn tay chèo , một người đứng mũi , một người giữ lái, lập tức vượt sông Cái, sang bên Cù Lao đón anh Ba Sắc về ngay.
Khi người nhà vừa cập bến , báo tin Thím Hương đang bị Tây giam, không kịp chờ người theo hộ vệ , Ba Sắc nhảy xuống ghe hối bạn chèo thật nhanh về làng.
Vũ Thị Thiên Thư
[ Còn tiếp ]